Yalan söyleme davranışı küçüklüğümüzden itibaren belirli amaçlar doğrultusunda gösterdiğimiz bir davranıştır. İlkokulda öğretmenimiz herkes ödevini yaptı mı diye sorduğunda yapmasak bile yaptığımızı veya arkadaşımız kırılmasın diye beğenmediğimiz saç kesiminin çok tarz olduğunu söylemiş olabiliriz. Ancak bazı insanlar herhangi bir sosyal çıkar, kazanç olmaksızın kronik bir şekilde yalan söyleme davranışı gösterebilir. Bu durum literatürde mitomani, psödoloji fantastika veya patolojik yalan söyleme olarak bilinir. Bu duruma sahip kişiler için yalan söyleme kendi başına bir ihtiyaç haline gelmiştir. Kişi bu istekleri gidermek için yalan söyleme davranışında bulunur ve sonrasında kendisini rahatlamış hisseder. Bu kişilerin söylediği yalanlar oldukça detaylı ve inandırıcı olabilir. Gerçekten yaşanmamış bir olayı size abartılı bir şekilde anlatabilir ve sizi rahatlıkla inandırabilir. Kendilerini anlattıkları olayın kurbanı veya kahramanı rolüne koyabilir, bu şekilde başkalarından sempati veya övgü elde edebilir. Biri yalan söylediğinde ortaya çıkan göz kaçırma, kaşınma, yüz kızarması gibi davranışları göstermezler. İşin ilginç tarafı, mitomaniye uzun zamandır sahip kişilerin bir süre sonra kendi yalanlarına inanmaları ve neyin yalan neyin gerçek olduğunu karıştırabilmeleridir. Bu sebeple bu durum hem kişi için hem de çevresi için oldukça zorlayıcı bir hale gelebilir. Kişi hem kendisini hem de çevresini yarattığı fantezi dünyasının içine sürükleyebilir.

Mitomani bir kişi ile bir ilişki içerisinde isek öncelikle durumun zorluğu kabul edilmelidir. Bu davranışın dürtüsel olduğu ve temelinde psikolojik bir mekanizma yattığı bilinmelidir. Bu kişi ile iletişim halinde iken onun yalan söylediğini fark edersek o sırada konuşmamızı durdurabilir, kişiye yalan söyleme davranışını devam ettirdiği takdirde konuşmayacağımızı belirtebiliriz. Bu şekilde onun bu davranışını desteklememiş oluruz. Ancak bunu yaparken şefkatli ve anlayışlı bir yerden yaklaşmak önemlidir. Kişiyi yargılamak ve eleştirmek o kişiyi bu davranışa daha çok sürükleyebilir. Son olarak bir profesyonelden destek almasını önermek ve bu durumun değişebileceği konusunda umut aşılamak mitomaniye sahip kişiye değişim için gerekli olan ilk adımı atmasına yardımcı olabilir.

Klinik Psikolog Hazım Tevfik Katırcıoğlu 

[email protected]

Kaynakça

de la Serna, J. M. (2018). Mythomania, uncovering the compulsive liar. Babelcube Inc. 

Sağır, L. (2020a, December 14). Mitomani Hastalığı ve tedavisi. www.florence.com. https://www.florence.com.tr/mitomani-nedir