DİSLEKSİ TANISI OLAN ÇOCUKLARIN AİLELERİNE TAVSİYELER
Türkiye’de Özel Öğrenme Güçlüğü yaşayan çocuk sayısı oldukça fazladır. Özel Öğrenme Güçlüğü, aileler ve eğitimciler tarafından yeterince bilinmediğinden bu özellikteki çocuklar, gerek okul içinde gerekse aile ve çevre içinde pek çok zorlukla karşılaşmaktadırlar. Öğrenme bozukluğunda özel bir akademik alanda belirgin disfonksiyon söz konusudur. Bu tanıyı alan çocuklarda bilişsel yetilerin düzgün olmayan dağılımı dikkati çeker. Düşük sosyoekonomik durum, anksiyete, depresyon veya obsesif sorunlar akademik-bilişsel yetkinliği olumsuz etkilese de günümüzde daha çok nörobiyolojik nedenlerin daha etkili olduğu kabul edilir (Erman Ö.).
- Çocuklara karşı zorlayıcı davranmayın, bu sürecin sizin için de zor olduğu düşünüldüğünde, ailelerin de bu konudaki eğitimi ve bilgi genişliği çok önemlidir. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin, başkalarıyla değil kendisiyle kıyaslayın. Bu sizin için de daha rahatlatıcı olacaktır. Yaşadığınız güçlükleri okulla paylaşın ve öğretmeniyle işbirliği yapın. Öğretmenler disleksi tanısı almış çocuklarla bireysel ilgilenmelidir. Mutlaka bunu öğretmenleriyle paylaşın.
- Çocuğunuza karşı sabırlı, hoşgörülü ve anlayışlı olun. Zorlandığı durumlarda öfkeli davranmayın. Sizin için de çok zorlu bir süreç ama hedefiniz çocuğunuzun daha iyi olması, bunu unutmayın. Davranışlarınızın tutarlı olmasına özen gösterin. Zorlukları karşısında, bir gün hoşgörülüyken diğer gün öfkeli davranmayın.
- Her çocuğun yapamadıkları gibi yapabildikleri de vardır. Yapabildikleri üzerinden hareket edilip, başarıları övülmeli. Bu çocuğun özgüven gelişimi için çok önemlidir. Sizin için de çocuğunuzun başardığı alanlar görmek iyi gelecektir.
- Çocuğa her şeyin yolunda olduğuna dair güven verilmeli. Önce çocuğunuza karşı bu güveni siz hissedin, daha sonra ona hissettirin. Eğer ailesinden güven almazsa, dışarıya güven sağlaması daha güç olacaktır.
- Çocuğun kendini ifade etmesine, ve farklılıklarını ortaya koymasına izin verin. İstediği ve yapabildikleri şeyleri yapmaları için destekleyin. Sizden gördükleri destek, onları daha motive edecektir.
- Çocuğunuzu kendi içinde değerlendirin. Dünden bugüne olan gelişmelerini takdir edin, bugünden yarına olabilecek hedefler koyun. Bu hedefler gerçekçi olsun ve büyük hedefler olmasın. Aynı hedefler sizin için de geçerli. Çocuğunuzun gelişimi için kendinize de büyük hedefler koymayın. Küçük ve sağlam adımlarla ilerlemek her zaman daha sağlıklıdır.
- Bu çocuklar konuları bilseler dahi sınav sorularını çabuk okuyamaz ve yanıtlayamazlar. Bu nedenle, sözlü sınav veya testlerin uygulanması faydalı olacaktır. Bunu öğretmenleriyle paylaşın. Sembolleri algılamada ve kelimelerle düşünmede zorluk çekerler. Dolayısıyla öğrenme ve ezberleme süreçleri çok sancılı olur. Öğretmenler bu süreci en iyiye ulaştırmak için, görsel tablolar ve resimler kullanmalıdırlar. Siz de evde beraber ders çalışırken bunlara dikkat edin.
- Çocuğunuza bir şey öğretirken, bunun eğlenceli yollarını bulun. Okumayı eğlenceli bir hobi haline getirin. Siz ona yüksek sesle okuyun, o size. Bu şekilde ders zamanı sizin için de daha güzel bir hale gelecektir.
- Disleksisi olan çocuklar ışığa karşı hassastır, dolayısıyla kitaplardaki siyah-beyaz renkler çocuğu rahatsız edebilir. Son dönemlerde yapılan bazı araştırmalarda, disleksisi olan çocukların renkli cam kullanılarak daha kaliteli ders çalıştığı ve öğrendiği saptanmıştır. Denemenizde fayda var!
- Eve geldiğinde hemen ödevlere boğulmasını engelleyin, bir şeyler yiyip dinlenmesine zaman verin. Bu süreçte okul dışında bir şeylerden bahsedin.
- En önemlisi Özel Öğrenme Güçlüğü tanısı almış çocuklarının yasal hakları mevcuttur. Çocuklarınızın yasal haklarını bilmenizde fayda var! Anayasa’nın 42. Maddesi 8. fıkrası; Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirler alır. 2. Fıkra; II. Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.
Sonuç olarak; Disleksi tanısı alan çocuklar için özel bir uzmanlık gerektirir. Sadece öğretmenlerden yardım beklenmemelidir. Gerekli tıbbi ve psikolojik ölçümler yapılmalı, psikoeğitim ve terapiler ile destek sağlanmalıdır. Böylelikle tek başınıza bunlarla baş etmek yerine alacağınız destekler, hem sizin işinizi kolaylaştıracaktır, hem de başarıya daha hızlı ulaşabilmenize neden olacaktır.
Sorunsuz ve mutlu bir yaşamı çocuklarınız ile yaşamanız dileğiyle…
Psikolog Mehmet Zahit Kurtcebe
KAYNAKÇA
Ataç F. Öğretmenler için öğrenci psikolojisi . 3. Baskı. İstanbul: Epsilon Yayınları ; 2003.
Erman Ö. Disleksi. Çoluk Çocuk Dergisi 2002;17:8- 10.
Erşan M. Disleksi dahi olmaya engel değil. Hürriyet; 27.02.2022. s.21
Korkmazlar Ü, Kulaksızoğlu A, editörler. Farklı gelişen çocuklar. 1. Baskı. İstanbul . Epsilon Yayınları; 2003.