Ergenlikten genç yetişkinliğe adım atan 18-22 yaş arasındaki gençler için yükseköğretime geçiş, çeşitli yeni yaşantıları deneyimlemeleri nedeniyle stres dolu bir değişim ve uyum süreci olarak tanımlanmaktadır(akt. Gizir&Sevinç;2014). Üniversiteye başlamak yaşamımızdaki her geçiş sürecindeki gibi hem heyecan duymamıza hem de bu süreçte çeşitli zorluklar yaşamamıza neden olabilmektedir. Çoğunlukla üniversite yaşamının stresiyle etkin bir biçimde baş etmek mümkünken, bazen üniversite öğrencisi olmanın getirdiği değişimler (sorumluluk alma, bireyselleşme, karar verme, vb.) ya da bazı kişisel güçlükler (kayıp, travma, ekonomik zorluklar, vb.) bir öğrenciyi çok fazla zorlayabilir.

Öğrencilerin uyum sürecinde yaşadıkları bu zorluklar ise zaman içinde akademik olarak zorlanmaya, yoğun kaygıya, öğrencilerin öğrenim gördükleri bölüme yönelik ilgilerinin kaybolmasına, sınırlandırılmış ve gerçekçi olmayan üniversite beklentilerinin oluşmasına ve hatta kariyer planlarıyla ilgili çeşitli belirsizliklere neden olabilmektedir(akt. Gizir&Sevinç;2014).

Yapılan araştırmalara göre öğrencilerin üniversite yaşamına uyum düzeyleri üzerinde demografik özellikler, kontrol odağı ve özgüven, kaygı, öz yeterlilik, baş etme becerileri gibi çeşitli  psiko-sosyal özelliklerin olduğu saptanmıştır. 

Ayrıca üniversitenin akademik ve sosyal çevresi ile etkileşimde bulunma ve bu etkileşimin niteliği de üniversiteye uyum süreci ile birlikte ele alınan önemli faktörler arasındadır. Bu çerçevede, bir yerleşkedeki diğer öğrencilerle aktif olarak bir arada bulunmanın akran gruplarıyla kurulan sağlıklı ilişkilerin, öğretim elemanlarıyla sınıf içinde ve dışında kurulan ilişkilerin niteliğinin ve üniversite çevresinin (yerleşke ve bölüm olanakları, üniversitenin barınma ve ekonomik koşulları vb.) öğrencilerin üniversite yaşamına uyumları ve üniversite öğrenimine devam edip etmeme kararları açısından önemli etkilerinin bulunduğu sıklıkla vurgulanmaktadır(akt. Gizir&Sevinç;2014). 

Öğrencilerin üniversite yaşamlarına uyum sağlayabilmeleri için neler yapılabilir?

Öğrencilerin üniversiteden eğitim ve öğretim hizmetine başlamadan önce üniversitede karşılaşabileceği sorunlarını çözebilmesi için alıştırma-oryantasyona ilişkin hizmet almaya ve bu konuda yardıma gereksinimi vardır. Bu hizmetler öğrencilerin üniversite ortamına alışmalarına, uyum sağlamalarına ve bu ilk günlerde karşılaşabilecekleri sorunları çözebilmelerine ve eğitim, öğretim çalışmalarına daha etkin ve verimli bir şekilde katılabilmelerine olanak sağlar. Bu alıştırma-oryantasyon programları ile üniversiteye yeni başlayan öğrencilerin, üniversitenin akademik ve sosyal ortamıyla tanışması için düzenlenmiş birçok etkinlik ile öğrencilerin üniversite yaşamına uyum sağlamaları, üniversiteli olmanın farkını yaşamaları, üniversitenin akademik ve sosyal olanaklarını tanımaları kolaylaşmaktadır (Kutlu, 2004).

Aynı zamanda Özkan&Yılmaz (2010) yaptıkları araştırma bulguları doğrultusunda:

• Öğrencilere üniversitelerde sosyo kültürel etkinliklerin tanıtımına öncelik verilerek öğrenci katılımı özendirilmesini, 
• Ekonomik durumu iyi olmayan öğrencilere burs ve kredi gibi ekonomik kaynak imkânları yaratmanın yanında bu öğrencilerin sosyal ve kültürel etkinliklere ücretsiz katılımı sağlanmasını, 
• Part-time çalışmak isteyen öğrencilere gerek üniversite içinde gerekse üniversite dışından part-time çalışma imkânları yaratılmasını, 
• Uyum problemlerinin azaltılması amacıyla öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetleri verilmesini önermektedirler.

Psikolog Evşen Adıyavuz

[email protected]

KAYNAKÇA:

• Kutlu, M. (2004). “Üniversite Öğrencilerinin Alıştırma-Oryantasyon Hizmetlerine İlişkin Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentileri”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6- 9 Temmuz, Malatya.
• Sevinç&Gizir(2014),Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Bakış Açılarından Üniversiteye Uyumu Olumsuz Etkileyen Faktörler Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory & Practice) 14(4) 1-24.2014.
• Özkan&Yılmaz(2010);Üniversite Öğrencilerinin Üniversite Yaşamına Uyum Durumları (Bandırma Örneği) ; Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt:5, Sayı:13