Bazı çocuklar oyunlarında bebek, araba, kukla gibi oyuncaklarının yanı sıra sizin göremediğiniz, sesini duyamadığınız arkadaşlarına da yer verir. Hatta bu hayali arkadaşların isimleri bile vardır; ancak endişelenilecek bir durum değildir. Hayali arkadaşlara, çoğunlukla çocukların soyut ile somut ayrımı yapamadıkları üç-beş yaşları arasında, sembolik oyun döneminde rastlanır. Üç-on yaşlar arasındaki çocukların %15-30’unda görülür. Daha çok ilk doğanlar ya da hiç kardeşi olmayan çocuklar tarafından yaratılırlar.
Çocuğun yaşantısında hayali arkadaşların rolü nedir?
Çocuğun baş edemediği sıkıntıları çözmesinde, iç dünyasında huzursuzluk yaratan durumları açığa çıkarmasında, günlük stres faktörleri ile uğraşmasında yardımcıdır. Anne-babası boşanmış, kardeş kıskançlığı yaşayan, okula yeni başlayan ya da bir sevdiğini kaybeden çocuklar bu sayede yetişkinlere anlamlı mesajlar verirler. Çocuklar, beklentilerini ve yapmak istemediklerini hayali arkadaşlarına yükleyerek kendisi hakkında bilgi verir. Sıkıntı gidermenin yanı sıra otorite temelli de olabilir. Genelde anne/baba, öğretmen gibi otorite figürlerinin yerine geçerek karar veren, yöneten kişi olurlar. Farklı rolleri denemek ve özgüvenini arttırmak için kendilerine bir fırsat yaratırlar. Başka türlü deneyemedikleri toplumsal davranışların alıştırmalarını yaparlar. Aynı zamanda yetişkinlere ilişkileri nasıl yorumladıkları hakkında ipuçları verirler.
Yapılan araştırmalar da hayali arkadaşı olmayan çocuklarla kıyaslandıklarında bu çocukların daha işbirlikçi, daha az saldırgan, nadir sıkılan, dil gelişiminde daha ileride olma eğiliminde olduklarını göstermiştir.
Ne zaman müdahale edilmeli?
Çocuk ilgiyle dinlenmeli ve hayali arkadaşı ile oynamasına izin verilmelidir. Ancak hayali oyunların sıklığı ve hayali arkadaş sayısı gerçek yaşamdakinden daha fazla ise çocuk, doğum günü partileri, parklar gibi yaşıtlarının bulunduğu ortamlara daha fazla girme konusunda yüreklendirilmeli, sosyal faaliyetlere yönlendirilmelidir. 5 yaşından büyükse ve sosyal ortamları reddediyorsa bu durum yaşadığı bir duygusal sıkıntıya işaret ediyor olabilir.