Çevrenizde sürekli tekrar eden ilişki örüntülerine sahip kişileri mutlaka görmüşsünüzdür. Belki siz de kendinizi tekrar tekrar benzer ilişkilerde buluyorsunuzdur. İlişkileriniz ve partnerleriniz, fiziksel ve/veya duygusal istismar, erişilmezlik, madde bağımlılığı, istikrarsızlık, narsisizm vb. gibi tutarlı benzerlikleri paylaşıyor olabilir. Sonunda her ilişkiniz bu gibi sebeplerden kötü bir şekilde bitiyor olabilir. İşte bu ipuçları tekrar eden ilişki örüntüleri yaşadığınızın birer göstergesi olabilir. Tekrar eden ilişki örüntüleri yaşayan biriyseniz bu durumun başlarda farkında olmayabilirsiniz. Fakat zamanla sizin de kendinizi “Neden hep aynı şey oluyor? Karşıma hiç mi düzgün insan çıkmaz?” diye sorgulamaya başlamanız olasıdır. Peki gerçekten neden kendimizi sürekli tekrar eden ilişki örüntüleri içinde bulmaya devam ediyoruz? Bu soruya tek bir cevap vermek oldukça güç, fakat gelin bu örüntülere sebep olabilecek bazı durumları birlikte inceleyelim.
- Tanıdık olana yönelmek. İşlevsel ve bizim için iyi olmadığını bilsek de, bazı ilişkileri tekrarlamaya devam ederiz çünkü bize tanıdık gelirler ve onlardan ne bekleyeceğimizi biliriz. Bize kötü geldiğini bilsek de bu ilişkileri, sırf tanıdık ve bildik olduğu için, sık sık bilinmeyene tercih ederiz.
- Yineleme zorlantısı. Freud’a göre bir çeşit tarihi yeniden yazma girişiminde olduğumuzdan bunu yapıyor olabiliriz. Bir diğer deyişle çocukken reddedildiğinizi, sevilmediğinizi veya güçsüz olduğunuzu hissettiyseniz, birinin kabulünü veya sevgisini kazanarak kendinizi iyileştirmek veya kontrolü elinizde hissetmek için böyle hissedeceğiniz ilişkilere yönelebilirsiniz. Sonucu değiştirmek için, bilinçsiz bir çabayla benzer şekilde hissettiğiniz deneyimleri ve ilişkileri yeniden yaratabilirsiniz. Fakat bu durum genellikle, bize ebeveynlerimizin hissettirdiği gibi davranan partnerler seçme ve o ilişkide de kendi rolümüzü oynamaya devam etmeyle sonuçlanır. Böylece tekrar tekrar aynı sonuca sebep olacak farklı ilişkiler yaratmış oluruz.
- Çocukken öğrendiklerimiz. Çocuklukta öğrendiğimiz inançlar, başa çıkma becerileri ve davranış kalıpları, onları savunmasız olduğumuz bir dönem olan çocukluk çağında öğrendiğimiz ve beynimiz bu dönemde hala gelişme aşamasında olduğu için, derinlemesine yerleşir. Bu inançları ve becerileri yıllarca kullandıktan sonra değiştirmek zordur. Bu sebeple ilişkilerimizde geçmişten gelen işlevsiz başa çıkma becerilerini ve inançları kullanmaya devam ediyor olabiliriz. Buna ek olarak travmaya maruz kalmış çocuklar genellikle kötü oldukları ve istismara uğramayı hak ettiklerini ya da babalarının içki içmesinin, ailenin bu kadar çok sorunu olmasının sebebinin kendileri olduğunu düşünür. Doğrudan suçlanmasak bile, ailemizin utancını içselleştirir ve kendimizi suçlarız. Bu sebeple de yetişkinlikte duygusal acıyı, tacizi, başarısız ilişkileri ve utancı hak ettiğimize inanıyor ve böyle ilişkilere yöneliyor olabiliriz.
Unutmamak gerekir ki, bir şeyi iyileştirmek için tekrar ederiz. İyileştiremediğimizde tekrar dener ve sonunda iyileşmesini umarız. Tekrar eden ilişki örüntülerinde yaptığımız da tam olarak budur. Siz de tekrar eden ilişki örüntüleri içinde olduğunuzu düşünüyor ve daha sağlıklı ilişkiler kurmak istiyorsanız bir uzmandan destek alabilirsiniz.
Sevgiler,
Psk. İyem Çiftci
İletişim: [email protected]
Kaynakça
Diamond, S. (2008, 14 Haziran). Essential Secrets of Psychotherapy: Repetative Relationship Patterns. https://www.psychologytoday.com/us/blog/evil-deeds/200806/essential-secrets-psychotherapy-repetitive-relationship-patterns
Martin, S. (2018, 13 Temmuz). Why Do We Repeat the Same Dysfunctional Relationship Patterns Over and Over? https://psychcentral.com/blog/imperfect/2018/07/why-do-we-repeat-the-same-dysfunctional-relationship-patterns