Pozitif Psikoterapinin Temelleri ve Faydaları
Pozitif Psikoterapi, 1960'ların sonlarında Prof. Nossrat Peseschkian ve ekibi tarafından Almanya'da geliştirilmiş bir yöntem. Bu terapi ekolünün diğerlerinin ayrıldığı nokta ise şudur: terapist ve danışan arasındaki iletişimi güçlendirmek ve sorunları çözmek için hikayeler, atasözleri, bilge sözler ve metaforlar kullanıyor. Bu teknikler danışanların hayal gücünü harekete geçiriyor ve gelecekteki zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı oluyor.
Pozitif Psikoterapi, insana hep olumlu bir gözle bakıyor ve herkesin doğuştan iyi olduğuna inanıyor. Bu yöntemde, bireylerin sevme ve öğrenme kapasitelerine sahip olduğu kabul ediliyor. Bu kapasitelerin fiziksel, zihinsel, sosyal ve manevi/fantezi olmak üzere dört temel yaşam alanında gelişebileceği düşünülüyor. Peseschkian'a göre insanlar doğuştan boş bir levha değil, okunmamış veya okunaksız bir kâğıt gibi. Bu bakış açısıyla, terapinin temel amacı bireylerin bu kapasitelerini geliştirerek günlük yaşamlarında denge sağlamalarına yardımcı olmak.
Pozitif Psikoterapi, insan yaşamını dört boyutta ele alıyor: beden/sağlık, iş/başarı, ilişkiler ve gelecek/umut/maneviyat. Bu dört boyut, bireyin kendisini ve çevresini nasıl algıladığını ve gerçekliği nasıl değerlendirdiğini yansıtıyor. Her kültürel, sosyal ve bireysel farklılıklara rağmen, her insan bu dört boyutta çatışmalarla yüzleşir. Ancak, herkesin bu boyutlara verdiği önem ve çatışmalara verdiği tepkiler farklıdır. Çatışmalar ortaya çıktığında, bazı bireyler fiziksel semptomlar geliştirirken, bazıları iş performansına yönelir, bazıları sosyal etkileşimden kaçınır ya da sosyal etkileşimler kurar ve bazıları fantezilere sığınır. Bu tepkiler, kişinin özellikle çocukluk dönemindeki öğrenme deneyimlerine dayanır.
Pozitif Psikoterapinin temel amaçlarından biri, danışanın bu dört boyutta denge sağlamasına yardımcı olmaktır. Bu süreç, yalnızca tek bir alana değil, tüm alanlara odaklanmayı gerektirir. Terapide, duygular, düşünceler, ilişki dinamikleri, anlam ve maneviyat üzerinde çalışılır. Pozitif Psikoterapi, kişinin ancak bu dört temel yaşam boyutunda dengeyi sağladığında tam anlamıyla sağlıklı ve üretken olabileceğini savunur.
Kişilerin sahip oldukları güçlü yönleri tanıyıp kullanmaları teşvik edilir. Bu yönler, olumlu nitelikler, yetenekler, değerler veya elde edilen başarılar olabilir. İnsanların yaşamlarında anlam bulmaları ve kişisel değerlerine uygun davranmaları desteklenir, bu da bireylerin hayatlarında önemli gördükleri şeylere odaklanmalarını sağlar. Pozitif duyguların, iyilik halinin ve mutluluğun artırılması için çeşitli stratejiler kullanılır. Bireyler, olumlu deneyimleri fark etmeyi, minnettarlık duygusunu güçlendirmeyi ve yaşamlarına sevinç ve neşe katan etkinliklere yönelmeyi öğrenirler. Kişilerin duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını daha iyi anlayabilmeleri için öz-farkındalık geliştirilmeye çalışılır. Bu, bireylerin kendilerini daha iyi tanımalarını ve kendi ihtiyaçlarını ve isteklerini daha iyi anlamalarını sağlar.
Herkesin hayatında bazen denge bozulabilir ve bu durum aslında yeni bir öğrenme fırsatıdır. Pozitif Psikoterapi, bu süreçte bireylere rehberlik ederek, onların daha sağlıklı ve üretken bir yaşam sürmelerine yardımcı olur. Peseschkian'ın öngördüğü gibi, insanlar doğuştan itibaren iyi ve potansiyel dolu bireylerdir; terapinin görevi ise bu potansiyeli ortaya çıkarmak ve dengeyi sağlamaktır.
Psikolog Uğur Kin
Kaynakça
Tuğba S. (2015): Pozitif psikoterapi: Gelişimi, temel ilke ve yöntemleri ve Türk kültürüne uygulanabilirliği Positive Psychotherapy: Its development, basic principles and methods, and applicability to Turkish culture. The Journal of Happiness & Well-Being, 2015, 3 (2), 182-203. Turkish language