Asperger sendromu Adını 1944 yılında hastalığı tanımlamış olan Dr.Hans Asperger’den alan sendrom, nörolojik bozukluk olan otizm spektrum bozukluklarının (OSB) bir alt türüdür. Önceleri otizmden ayrı tek başına bir sendrom olarak tanımlanırken, günümüzde OSB grubuna dahil edilmiştir. Asperger sendromunu klasik otizmden ayıran şey daha az şiddetli belirtiler görülmesi ve dil gecikmelerinin olmamasıdır.
Asperger sendromu temelde, insanlarla iletişim kurmada güçlük oluşturmasıyla karakterizedir. Erkeklerde kızlara göre daha sık görülmesinin yanı sıra genellikle 5-9 yaş aralığında belirtilerin ortaya çıkmasıyla tanı koyulur. Büyük oranda genetik geçişlidir. Hamilelik döneminde ve doğum sırasında yaşanan zorluklar da sebep olarak gösterilse de net bir bilgi yoktur.
Hem çocuklarda hem yetişkinlerde görülen AS üç ana belirti gösterir:
1.Kural ve rutinlere koşulsuz uyma
2.Tekrarlayıcı davranışlarda bulunma
3. Sosyal etkileşimde güçlük
Aşırı derecede içine kapanık olma, esprileri anlayamama, tek taraflı sohbete dalma, konuşmalarının resmi olması da diğer belirtiler arasındadır.
Zeka seviyeleri genellikle normal veya yüksektir. Bu yüzden standart sınıflarda eğitim alabilir, iş sahibi olabilirler. Belirli bir konuya saplantıları olur. Dil ve bilişsel gelişimde bir gecikme olmamasına rağmen sosyal becerilerde zayıf olduklarından konuşma başlatmazlar. İlgili oldukları konu hakkında aşırı konuşurlar. Bu ilgi duydukları alanda ilerleyebilir ve çok başarılı olabilirler. Dünyaya baktığımızda bunun örneklerini görebiliriz. Birçok dahide ve başarılı insanda asperger sendromunun bulunduğunu görmekteyiz. Elon Musk, Anthony Hopkins, Sir Isaac Newton, Tim Burton, Stanley Kubrick ve daha birçok işinde adını duyurmayı başarmış, başarılı kişi örnek olarak gösterilebilir.
Aspergerli kişiler göz kontağı kurmaktan kaçınırlar. Çünkü karşısındaki insanın mimiklerini, duygularını anlayamazlar. Kendileri de sınırlı mimik yapar, monoton konuşurlar. Ses kontrolü yapmada yani sesini ne zaman yükseltip ne zaman alçaltacağını ayarlamada zorlanırlar. Bu bireyler iş, okul ortamında başarılı olabilir, iletişimleri de sorunsuz olabilir. Ama incelikli iletişim yollarını anlamak onlar için zordur. Elon Musk, bir konuşmasında‘’Konuşma şeklimde her zaman çok fazla tonlama olmuyor. Rahatsız olan insanlara, elektrikli arabaları yeniden icat ettiğimi ve insanları bir roket gemisiyle Mars’a göndereceğimi söylemek istiyorum.’’ diyor. Bu konuşma da AS olan bireylerin de başarılı olabildiğini gösteriyor.
Asperger sendromunda henüz kesin bir tedavi bulunmamaktadır. Fakat sendromun olumsuz etkilerini iyileştirmeye yönelik birtakım çözümler vardır. Konuşma ve dil terapisi, sosyal biliş farkındalığı eğitimi, BDT, fizik tedavi bu yöntemlerden bazılarıdır.
Yağmur Erkoç
Kaynakça
- https://www.medicalpark.com.tr/aspenger/hg-2537
- https://www.florence.com.tr/asperger-sendromu
- YORBIK, Ö., Erman, H., & Söhmen, T. (2000). Asperger sendromu ve yüksek fonksiyonlu otizmin tanısal ayırımı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3(2), 102-110.