Psikolojik ilk yardım terimi ilk defa 1954 yılında Amerikan Psikiyatri Birliği’ni temsilen Drayer ve arkadaşları tarafından hazırlanan kılavuzda yer almıştır (Demircioğlu, 2019). Psikolojik ilk yardım, bir felaket ya da travmanın hemen ardından çocuklara, ergenlere, yetişkinlere ve ailelere uzun vadeli uyum sağlamayı amaçlayan sistematik yardım eylemlerinden oluşmaktadır (Ruzek, 2007).  Afetler ve çeşitli olağandışı durumlar sonrasında kullanılmak üzere farklı kuruluşlar tarafından hazırlanmış çok sayıda psikolojik ilk yardım kılavuzu bulunmaktadır. Temel basamakları aynı olmakla birlikte, afet alanları, hastaneler, onkoloji çalışmaları gibi farklı durum ve ortamlardaki uygulamalarda ufak farklılıklar gözlemlenebilmektedir (Demircioğlu, 2019). 

Psikolojik ilk yardım afet, kaza, terör saldırısı, bireysel ya da toplumsal düzeyde olumsuz etkilere neden olan herhangi bir olay sırasında ya da sonrasında gerçekleştirilen bir çeşit erken dönem psikososyal müdahale yaklaşımı anlamına gelmektedir (Demircioğlu, 2019). Bu yüzden de dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Mesela psikolojik ilk yardım uygulanırken en çok dikkat edilmesi gereken konu “önce zarar verme” ilkesini benimsemektir. Psikolojik ilk yardım sürecinde bireylerin ya da toplumun iyilik halini korumalı ve zarar vermeden müdahalede bulunmakta bir diğer dikkat edilmesi gereken hususlar arasında yer almaktadır. Diğer önemli konu ise gizlilik konusudur. Kişilerin paylaştıkları bilgileri gizli tutmak, mahremiyete özen göstermek bütün uygulayıcıların temel sorumlulukları arasında yer almaktadır (Demircioğlu, 2019). Bunların yanı sıra, psikolojik ilk yardım sürecinde kişilere gerçekleşmesinin mümkün olmadığı sözler vermekten kaçınılmalıdır. Ayrıca kişilerin yaşadıklarını anlatmaları konusunda zorlamamak gerekmektedir. Verilen destek karşısında para ya da herhangi bir hediyeyi kabul etmemek çok önemli bir yere sahiptir. Bireylerin paylaşımları sırasında ya da sonrasında ise, kişileri yargılamamak da dikkat edilmesi gerekilen kurallar arasında yer almaktadır (Demircioğlu, 2019). Bir diğer önemli husus ise, kişileri yanlış bilgilendirmekten kaçınmaktır. Psikolojik ilk yardım uygulayıcısı, bulunduğu ortam ya da afet sahasına dair gerekli bilgileri edinmeli ve bireylere doğru bilgiyi sunmalıdır. Emin olmadığı bilgileri paylaşmamalıdır. Son olarak ise, uygulayıcı kendi becerilerini ve yapabileceklerini abartmamalı ve sadece yetkisi ve becerileri dahilinde bulunan süreçlere müdahale etmelidir (Demircioğlu, 2019).

Psikolog Fulya Çavuş

Sorularınız için [email protected]

Kaynakça

Demircioğlu M., Şeker Z., & Aker A. (2019). Psikolojik İlk Yardım: Amaçları, Uygulanışı, Hassas Gruplar ve Uygulaması Gereken Etik Kurallar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(3), 351–362.

Ruzek J. I., Brymer, M. J., Jacobs, A. K., Layne, C. M., Vernberg, E. M., & Watson, P. J. (2007). Psychological First Aid. Journal of Mental Health Counseling, 29(1), 17–49. https://doi.org/10.17744/mehc.29.1.5racqxjueafabgwp