Okul öncesi eğitim dönemini kapsayan ilk altı yaş, çocuğun bedensel, bilişsel, dil, psikomotor, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında önemli ilerlemeler kaydettiği, özbakım becerilerinin kazanıldığı ve kişilik yapısının biçimlenmeye başladığı önemli bir dönemdir. Çocuklar, bu süreçte yüksek öğrenme potansiyelleri doğrultusunda hızlı ve kalıcı kazanımlar elde ederler. 0-6 yaş döneminde diğer gelişim dönemlerine göre, bireyin öğrenmesi oldukça yoğun olur, alışkanlıkları ve yetenekleri en hızlı şekilde gelişir. Bu dönem, çocuğun gelecekteki eğitim hayatını, yetişkinlikteki kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını büyük ölçüde etkiler. Bu nedenle bu dönemin sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi, sağlıklı, mutlu, yaratıcı ve başarılı bireyler yetiştirilmesi açısından önem taşır.
Okul öncesi dönemdeki olumlu akran ilişkileri, yıllar boyunca sosyal kabulü ve sosyal yeterliği etkileyebilmektedir. Okul öncesi eğitim kurumları çocuklara, onları kendi yaşıtları ile bir araya getirir. Arkadaşlarıyla etkileşim ve iletişim içinde etkinliklerde bulunmalarını sağlayarak sosyal bir ortam yaratır. Dolayısıyla çocuklara, doğal yaşamın bir parçası olan ve tüm yaşamı boyunca kullanacağı becerileri geliştirmelerini sağlayacak çeşitli fırsatlar sunar.
Okul öncesi eğitimi alan ve almayan çocuklarla yapılan araştırmalarda, okul öncesi eğitimi alan çocuklar okul öncesi eğitimi almayan çocuklara göre matematik becerilerinde daha yeterlidirler. Okul öncesindeki matematik eğitimi, çocukların; matematikle ilgili kavramları kazanması, rakam ve sayılarla tanışması, bilişsel gelişimi, matematiğe ilişkin pozitif tutum geliştirmesi bakımından önemlidir.
Okul öncesi eğitim programlarında yer alan etkinlikler, çocuğun bilişsel ve dilsel becerilerini geliştirerek, onu ilkokul döneminde öğreneceği okuma-yazma için de hazırlar ve çocuğa ortamda araç gereçlerle zengin uyarıcılar sağlamaya çalışır. Ayrıca yapılan araştırmalara ve okul öncesi ile birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre okul öncesi eğitimi alan çocukların almayanlara göre birinci sınıfa daha hazır oldukları görülmüştür.
Çocukların dil gelişiminin yaklaşık %70'i 0-6 yaş döneminde tamamlanır. Okul öncesi kurumlarında eğitim görmeye başlayan çocuklar, gerçekleştirilen tekerleme, bilmece, şiir, hikâye, drama gibi Türkçe dil etkinlikleriyle, bilişsel, sosyal alanlarda gelişirler. Dil gelişiminde etkili olan diğer faktörler de planlı ve düzenli oyun etkinlikleridir. Bu etkinlikler çocuğa rahat konuşma ve kendini ifade etme alışkanlığı kazandırdığı gibi çocuğun kelime hazinesini de geliştirir. Ayrıca okul öncesi eğitim kurumunun programına bağlı olarak çocuklar yabancı dille tanışır.
Okul öncesi eğitim alan çocukların sosyal gelişimlerinin çok daha iyi olduğu, yaşıtlarıyla kolaylıkla ilişki kurdukları, doğru etkileşimler içerisinde bulundukları görülür. Ayrıca okul öncesi eğitimi çocukların akıl yürütme yeteneğini, yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir, hayal gücünü destekler.
Sınıflarda yapılan basit kesme, yapıştırma, dizme vb. etkinlikler çocukların el göz koordinasyonunu geliştirir. Aktivite ve oyunlar fiziksel gelişimlerini destekler.
Okul öncesi eğitimden yararlanan çocukların aileleri de çocukları yoluyla ve ayrıca eğitim programlarına aile katılımı uygulamalarıyla çocuklarına karşı tutumlarında değişiklik gösterebilmektedirler. Yapılan araştırmalarda okul öncesi eğitimden yararlanamayan çocukların ailelerinin daha koruyucu tutum ve sıkı disiplin sergiledikleri görülmüştür. Okul öncesi eğitimden yararlanan çocukların anne babalarının ise daha fazla çocuklarına karşı destekleyici, onların duygu ve düşüncelerini ifade etmelerini sağlayan ve aynı zamanda çocuk için belli sınırlamaların olduğu bir tutum sergiledikleri belirtilmiştir.
ÖNERİLER
Çocuk 3 yaşına geldiğinde sağlıklı eğitim ve gelişimi için bir kurumda okul öncesi eğitim programından yararlanmaya başlayabilir. Bu eğitime çocuğun bireysel özelliklerine göre, yarım günle başlanarak, 4-5 yaşlarında tüm güne geçilebilir.
Erken çocukluk programlarında öğrenmenin kalıcı olabilmesi ve davranış değişikliği sağlanması, okulda öğrenilenlerin evde de pekiştirilmesi önemli olduğundan, okul aile işbirliği önemlidir. Bu yüzden anne babalar çocuklarının eğitiminde aktif rol oynamalıdırlar.
Ebeveynlerin okul öncesi eğitimi için okul seçerken fiziksel koşulların yanısıra okulun eğitim programını temel almaları önemli bir konudur. Seçilen programlar sadece akademik başarıyı arttırmakla yetinmeyip sosyal yeterlilikler kazandırmayı da amaçlamalıdır.
Okul öncesi eğitimi çocuğun doğumundan itibaren başlar. Okul öncesi dönem çocuğuna sahip ailelerin ev ortamlarını düzenlemeleri, anne-baba ve çocuğun birlikte yaratıcı etkinlikler yapabileceği ortamların oluşturulması önemlidir. Aileler çocuğa, onun yaşına ve gelişimine uygun kitaplar, ses ve görsel bakımdan dikkat çekici nitelikli oyuncaklar sağlayarak, okul öncesi setleri takip ederek, masal-hikaye okuyarak, yaş dönemine uygun yapabileceği sorumluluklar ve görevler vererek bu dönemde, evde de çocuklarının gelişimine katkıda bulunabilirler.